Produkcja enzymów trawiennych oraz niektórych ważnych dla funkcjonowania organizmu hormonów- tak ująć możemy w skrócie funkcję trzustki.
Na co dzień nie mówi się ani nie słyszy się o niej zbyt wiele, a to bardzo ważny organ naszego ciała.
Niestety jeśli nie żyjemy zdrowo, może on poważnie ucierpieć, co objawia się przykrymi chorobami tego narządu.
Jak więc dbać o trzustkę?
Za co odpowiedzialna jest trzustka w organizmie?
Trzustka to dość niepozorny, nieduży narząd, który umieszczony jest wewnątrz jamy brzusznej człowieka.
Jej główną funkcję, czyli funkcję wewnątrz wydzielniczą, opisano w wieku XIX.
Budowa tego narządu składa się z trzech części, a są to głowa trzustki, trzon trzustki oraz ogon trzustki, a sama jej wielkość jest średnia i wynosi statystycznie około 15 cm.
Bardzo ważne w funkcjonowaniu trzustki są tzw. przewody wyprowadzające, do których zalicza się przewód trzustkowy uchodzący do dwunastnicy oraz przewód trzustkowy dodatkowy.
Trzustka jest dodatkowo zbudowana z tzw. wysp trzustkowych, które odpowiedzialne są za produkcję hormonów trzustki oraz z komórek wydzielniczych, które odpowiadają za syntezę enzymów trzustkowych.
Trzustka pełnie dwie podstawowe funkcje- funkcję wewnątrzwydzielniczą oraz zewnątrzwydzielniczą.
Funkcja wewnątrzwydzielnicza ma na celu produkcję hormonów, które odpowiedzialne są za kontrolę poziomu glukozy w organizmie.
Trzustka nie produkuje jednego hormonu, a kilka i są to:
- glukagon zwiększający poziom glukozy we krwi,
- insulina obniżająca poziom glukozy we krwi,
- somatostatyna, która uwalnia powyższe dwa hormony,
- polipeptyd trzustkowy.
Funkcja zewnątrzwydzielnicza to z kolei produkcja enzymów trawiennych, a także soku trzustkowego, który neutralizuje kwaśną treść pokarmową z żołądka.
Soku trzustkowego organ ten potrafi wyprodukować nawet ok. 2l w ciągu doby.
Jak każdy organ ciała, tak i trzustka jest narażona na różnego rodzaju choroby.
W przypadku trzustki mogą to być schorzenia wrodzone (np. trzustka obrączkowata czy trzustka dwudzielna) lub nabyte (ostre zapalenie trzustki, przewlekłe zapalenie trzustki, etc.).
Chorobą bezpośrednio związaną z trzustką i jej wadliwym funkcjonowaniem jest także cukrzyca- typu 1 i 2.
Inną jednostką chorobową biorącą się z problemów z trzustką jest mukowiscydoza, czyli nieuleczalna choroba o podłożu genetycznym inaczej zwana zwłóknieniem torbielowatym.
Kto jest narażony na choroby trzustki?
Przez genetykę, ale i przez szereg naszych nawyków czy przez czynniki środowiskowe możemy być bardziej narażeni na choroby trzustki niż inne osoby.
Jedna z bardziej niebezpiecznych chorób trzustki, rak trzustki, występuje częściej u osób palących papierosy, nadużywających wysokoprocentowe alkohole oraz u osób otyłych.
Otyłość zwiększa ryzyko wystąpienia tej choroby aż o 30%.
Ale na raka trzustki łatwiej jest także zapaść osobom cierpiącym na cukrzycę.
Bardzo często choroby trzustki występują na tle genetycznym- zapadają na nie osoby, u których ktoś z rodziny miał nowotwór tego narządu lub inną jego przypadłość.
Na choroby trzustki zapadają częściej mężczyźni, a choroby te ujawniają się zazwyczaj po 40. roku życia.
Na zdrowie trzustki nie wpływa korzystnie jedzenie tłustych i słonych potraw- ludzie lubiący fast foody i podobne jedzenie będą więc bardziej narażone niż osoby jedzące zdrowo.
By nie być narażonym na dolegliwości ze strony trzustki, warto też unikać mocno słodzonych potraw jak i słodkich napojów.
Dieta trzustkowa- dlaczego dieta przy chorobach trzustki jest ważna?
Dieta trzustkowa jest ważna tak w profilaktyce jak i podczas leczenia chorób trzustki, np. w przypadku ostrego zapalenia trzustki.
Odpowiednia dieta przy chorobach trzustki ma odciążyć ten organ, a także uspokoić jego funkcje czynnościowe.
Ale dieta sprawdza się także w uśmierzaniu bólu, profilaktyce spadku masy ciała oraz niedoborów pokarmowych.
Produkty dozwolone w diecie trzustkowej to m.in:
- chude mleko i chudy nabiał,
- pieczywo jasne i czerstwe (bez ziaren), drobne kasze, drobny makaron, ryż,
- chude ryby, chude mięsa i chude wędliny,
- niewielkie ilości masła, olejów i oliwy z oliwek,
- ziemniaki, warzywa i owoce w formie gotowanej lub przetartej,
- dżemy, miody.
