Zaburzenia psychiczne to niejako znak naszych czasów- żyjemy w ciągłym stresie, niespełnionych ambicjach, obawach, które teraz dodatkowo nasila pandemia koronawirusa.
To wszystko rodzi niepokoje, nerwice, spadki nastrojów, a jeśli dzieje się chronicznie, prowadzić może do prawdziwych zaburzeń.
Czym jest choroba dwubiegunowa, jak ją rozpoznać i leczyć oraz czy każde wahania nastroju to już zaburzenie?
Na czym polega choroba dwubiegunowa?
Epizody maniakalne oraz epizody depresyjne- tym właśnie można najprościej i najkrócej scharakteryzować chorobę afektywną dwubiegunową.
Choroba to to istna przeplatanka nastrojów- raz chory wpada w stany maniakalne, a więc stany podwyższonej aktywności, dobrego nastroju, rozpiera go energia, później zaś popada w stan depresyjny, który charakteryzuje się obniżonym nastrojem, wycofaniem, smutkiem oraz wszelkimi objawami, jakie podobne są do depresji.
Pierwsze objawy choroby afektywnej dwubiegunowej zauważane są pomiędzy 28. a 35. rokiem życia, tak samo często zapadają na tą chorobę kobiety jak i mężczyźni.
W przebiegu choroby dwubiegunowej okresy depresji trwają zazwyczaj ok. 3 miesięcy, zaś stan maniakalny nadchodzi o nich gwałtownie i utrzymywać się może od kilku tygodni do 3-5 miesięcy.
Choroba afektywna dwubiegunowa (ChAD) przybierać może różne postaci, a do najczęściej występujących zaliczymy:
– ChAD typu I- stany depresyjne przeplatane są typowymi stanami maniakalnymi,
– ChAD typu II- stany depresyjne przeplatają się z tzw. hipomanią.
Przyczyn choroby dwubiegunowej nie określono jednoznacznie, choć naukowcy i psychiatrzy najbardziej skłaniają się ku stwierdzeniu, iż za chorobę odpowiada raz wzmożona, a raz osłabiona aktywność układu dopaminergicznego mózgu, co powoduje stany depresyjne oraz stany maniakalne.
Nie bez znaczenia jest też genetyka- jeśli rodzin cierpi na ChAD, to jego dziecko ma 50% szans na to samo zaburzenie.
Nie znamy dokładnych przyczyn, dlatego chorobie dwubiegunowej nie da się zapobiegać.
Do objawów tej choroby należą:
– występowanie naprzemiennie i w sposób nieprzewidziany manii, hipomanii, depresji lub stanów mieszanych,
– zespół maniakalny to podwyższony nastrój i pobudzenie psychoruchowe, gonitwa myśli, zmniejszona potrzeba snu, gadatliwość, skłonność do podejmowania lekkomyślnych decyzji, zawyżona samoocena,
– zespół depresyjny to obniżony nastrój, niska samoocena, poczucie winy, bezsenność, brak apetytu, ciągłe zmęczenie.
Jak sobie radzić z chorobą dwubiegunową?
W chorobie dwubiegunowej ważna jest trafna diagnoza oraz podjęcie leczenia, które poprawi jakość życia osoby chorej.
Chorobę tą leczy się lekami normotymicznymi, czyli lekami stabilizującymi nastrój.
Leki normotymiczne uzupełniane są zależnie od stanu chorego lekami przeciwdepresyjnymi oraz lekami przeciwpsychotycznymi.
Ale osoba chora nie powinna leczyć się jedynie lekami, ale ważne jest także wprowadzenie psychoterapii.
W przypadku ChAD sprawdzi się np. terapia poznawczo- behawioralna oraz psychoedukacja.
Wahania nastroju- czy to już zaburzenie?
Wahania nastroju, które możemy nazwać także huśtawką nastroju, nie zawsze trzeba określać mianem choroby czy zaburzenia.
Wahania takie są przecież obserwowane chociażby u kobiet w czasie przechodzenia przez nie zespołu napięcia przedmiesiączkowego.
Wahania nastroju to także naturalny objaw i stan towarzyszący dorastaniu jak i okresie wchodzenia w menopauzę.
Niemniej, choć wahania nastroju nie zawsze muszą stanowić zaburzenie, gdy pojawiają się zbyt często i są bardzo silne, powinno się je skonsultować z psychologiem czy psychiatrą.
Częste i bardzo częste zmiany nastroju mogą towarzyszyć takim chorobom i zaburzeniom jak:
– ADHD,
– depresja,
– cyklofrenia, czyli opisany wyżej ChAD,
– osobowość borderline (osobom borderline trudno nawiązywać głębsze relacje, gdyż popadają skrajnie w uczucie miłości oraz nienawiści) ,
– okresowe zaburzenie eksplozywne (cechuje się niekontrolowanymi napadami gniewu),
– choroba alkoholowa.
