Tarczyca to gruczoł, który choć mały ma ogromny wpływ na prawidłowe funkcjonowanie organizmu człowieka.
A wszystko za sprawą hormonów, jakie produkuje.
Ale tarczyca jest gruczołem podatnym na różne choroby endokrynologiczne, często o podłożu autoimmunologicznym.
Objawy takich chorób są najczęściej niebolesne, ale potrafią rozregulować funkcjonowanie człowieka- powodują np. przyrost masy ciała, zaburzenia miesiączkowania, problemy z pamięcią, nawet niepłodność.
Jakie choroby tarczycy są najczęstsze i jak je leczyć?
Niedoczynność tarczycy- co to za choroba?
Niedoczynność tarczycy to choroba coraz powszechniejsza, trzeba włożyć wiele starań w jej diagnostykę i wybrać dobrego lekarza endokrynologa, gdyż wyniki i objawy nie są najczęściej jednoznaczne dla laika.
Niedoczynność tarczycy to choroba polegająca na zbyt małej produkcji hormonów przez tarczycę.
Hormony, które produkuje tarczyca to trójjodotyronina (T3), tyroksyna (T4) oraz kalcytonina.
To nieprawda, jak wielu sądzi, iż tarczyca produkuje hormon TSH- hormon ten produkowany jest w przysadce mózgowej.
Podwzgórze mózgowe, które także wspomaga tarczycę, produkuje hormon (tyreoliberynę), który pobudza przysadkę również do wydzielania hormonu (tyreotropiny – TSH), który pobudza tarczycę do pracy i wydzielania T3 i T4.
Wszystko jest tutaj zależne, gdyż tarczyca (a raczej jej hormony) z kolei wpływa na pracę przysadki i podwzgórza- jest to swoiste sprzężenie zwrotne, w wyniku którego w organizmie jest odpowiednia ilość hormonów, które odpowiadają chociażby za procesy metaboliczne.
Przyczyn niedoczynności tarczycy, a więc produkowania zbyt małej liczby hormonów, jest sporo- trzeba je dobrze zdiagnozować, by zastosować odpowiednie i efektywne leczenie.
Przyczyną niedoczynności tarczycy jest np. choroba Hashimoto, która dokładniej zostanie opisana w trzecim akapicie.
Przyczyna niedoczynności jest też możliwe z przyczyn mechanicznych- a więc usunięcia operacyjnego całej lub części gruczołu- robi się to np. na podstawie wykrycia guzów na powierzchni tarczycy.
Przyczynami niedoczynności tarczycy może być także niedobór jodu, niedoczynność spowodowana zażywaniem leków czy napromieniowanie okolic tarczycy podczas leczenia nowotworów.
Objawy jakie powinny nas zaniepokoić to np. ciągłe uczucie zimna, przybieranie na wadze, zmęczenie, ospałość, problemy z pamięcią i koncentracją, zaburzenia cyklu menstruacyjnego, zaparcia, stany depresyjne, pogrubienie rysów twarzy, obrzęk szyi, sucha skóra i włosy, problemy z zajściem w ciążę.
Niestety niedoczynności tarczycy nie da się wyleczyć- przyjmowanie leków jest dla chorego codziennością.
Na czym polega nadczynność tarczycy?
Nadczynność tarczycy nazywana jest inaczej hipertyreozą i polega na produkcji zbyt dużej ilości hormonów przez gruczoł tarczycowy.
Nadczynność tarczycy (jak i niedoczynność) daleko częściej dotyka kobiety niż mężczyzn, a jej postać może być jawna (pokazują to wyniki badań jak i samopoczucie chorego) lub utajona (poziom hormonów tarczycy jest prawidłowy, za mało jest z kolei hormonu TSH).
Najczęstsze przyczyny nadczynności tarczycy to:
- choroba Gravesa- Basedowa- przeciwciała organizmu pobudzają tarczycę do nadmiernej produkcji hormonów,
- wole guzkowe toksyczne- powstają w wyniku niedoborów jodu,
- podostre zapalenie tarczycy,
- poporodowe zapalenie tarczycy,
- gruczolak przysadki,
- przedawkowanie hormonów tarczycy.
Nadczynność tarczycy leczyć można na kilka sposobów- metodę dobiera lekarz endokrynolog:
- leczenie farmakologiczne,
- leczenie jodem promieniotwórczym- stosuje się to w chorobie Gravesa- Basedowa oraz w przypadku występowania wola guzkowego toksycznego,
- leczenie operacyjne- gdy obok nadczynności występuje nowotwór w obrębie tarczycy.
Skąd się bierze Hashimoto?
Choroba Hashimoto to przewlekłe autoimmunologiczne limfocytowe zapalenie tarczycy.
Przyczyn choroby upatruje się w nieprawidłowej aktywności cytotoksycznych limfocytów T, które odpowiedzialne są za niszczenie komórek pęcherzykowych tarczycy.
Choroba Hashimoto może mieć postać jawną lub subkliniczną.
Postać jawna cechuje się taki objawami jak: przybieranie na wadze, osłabienie, senność, zaburzenia koncentracji, stany depresyjne, zaburzenia miesiączkowania, sucha skóra, bradykardia, matowy głos, zaparcia, etc.
